Ο σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ) χαρακτηρίζεται από δυσλειτουργία του μεταβολισμού της γλυκόζης, που προκαλεί υπεργλυκαιμία και οφείλεται στην ανισορροπία μεταξύ της διαθεσιμότητας και της ανάγκης για ινσουλίνη από τον οργανισμό. Αυτή η ασθένεια μπορεί να προκληθεί από διάφορες αιτίες, όπως από τη διακοπή της έκκρισης ή τη μειωμένη έκκριση της ινσουλίνης από το πάγκρεας, καθώς και από ανεπαρκείς ή μη-λειτουργικούς υποδοχείς ινσουλίνης. Ένα άτομο που πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη δεν έχει την ικανότητα να μεταφέρει τη γλυκόζη στο εσωτερικό των κυττάρων για διάσπαση (γλυκόλυση) και παραγωγή ενέργειας. Έτσι, από τη μία πλευρά, τα κύτταρα «λιμοκτονούν» και αυξάνουν τον καταβολισμό λιπών και πρωτεϊνών για την παραγωγή ενέργειας, και από την άλλη, τα αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στα αγγεία να προκαλούν «φθορά» στο ενδοθήλιο, γλυκοζυλίωση πρωτεϊνών και βλάβη στο νευρικό σύστημα.
Παγκοσμίως, τα άτομα που είχαν διαγνωστεί με ΣΔ, υπολογίζονταν σε 285 εκατομμύρια το 2010. Καθώς η συχνότητα εμφάνισης ΣΔ αυξάνεται αλματωδώς, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) εκτιμά ότι μέχρι το 2030, το 4,4% του πληθυσμού (ή περίπου 366 εκατομμύρια άνθρωποι) θα διαγνωστούν με ΣΔ. Η αύξηση της εμφάνισης του ΣΔ έχει συνδεθεί στενά με τον τρόπο ζωής, τον ανθυγιεινό τρόπο διατροφής και φυσικά την παχυσαρκία!
Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 είναι η πιο συχνά εμφανιζόμενη μορφή διαβήτη (90-95% των περιπτώσεων του ΣΔ) και εμφανίζεται κυρίως σε ενήλικα άτομα ενώ η πιθανότητα εμφάνισής του αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας. Ο ΣΔ τύπου 2 είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την παχυσαρκία και ειδικότερα με την παχυσαρκία στην περιοχή της κοιλιάς! Επίσης επηρεάζεται από γονιδιακούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Μαζί με την παχυσαρκία λοιπόν, συνιστούν το μεταβολικό σύνδρομο.
Όταν διαγνωσθεί ΣΔ2 τα περισσότερα άτομα καταφέρνουν να τον ελέγξουν με φάρμακα αλλά και με αλλαγή τρόπου ζωής, αλλαγή η οποία πρέπει να στοχεύει στην απώλεια τουλάχιστον 7% της σωματικής μάζας και στη συμμετοχή σε συστηματική άσκηση για τουλάχιστον 150 λεπτά/εβδομάδα. Με την άσκηση λοιπόν και την απώλεια βάρους μπορεί να επιτευχθεί μείωση στην αντίσταση στην ινσουλίνη και καλύτερος έλεγχος της πορείας της ασθένειας. Με τον τρόπο αυτό, την αλλαγή τρόπου ζωής και τη φαρμακευτικής αγωγή, δεν απαιτείται εξωγενής χορήγηση ινσουλίνης για την επιβίωση των ασθενών. Παρόλα αυτά, κατά τη διάρκεια της εξελικτικής φάσης της ασθένειας, ένας αριθμός ασθενών μπορεί να εμφανίσει απουσία έκκρισης ινσουλίνης, με αποτέλεσμα να χρειαστεί η εξωγενής χορήγησή της.
Πάμε να δούμε τη γίνεται όμως με την άσκηση και τον Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1…
Όπως είπαμε η άσκηση αποτελεί σημαντικό «φάρμακο» για το διαβήτη, καθώς βοηθά στη ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης, τη μείωση της σωματικής μάζας και της αρτηριακής πίεσης, όπως και στη βελτίωση του γενικότερου επιπέδου ζωής. Επειδή όμως τα άτομα με ΣΔ 1 λαμβάνουν εξωγενή ινσουλίνη, πρέπει να ληφθεί ιδιαίτερη προσοχή κατά την άσκηση, ώστε να προληφθούν και να αποφευχθούν επεισόδια υπογλυκαιμίας. Η ασκησιογενής υπογλυκαιμία μπορεί να εμφανιστεί κατά τη διάρκεια της άσκησης ή 2-21 ώρες μετά το πέρας αυτής.
Για αυτόν τον λόγο πολλοί γονείς φοβούνται να συμμετέχουν τα παιδιά τους σε αθλητικές δραστηριότητες, για αυτό και συνήθως τα παιδιά με ΣΔ1 έχουν χειρότερη φυσική κατάσταση από τους συνομήλικούς τους.
Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν διάσημοι αθλητές υψηλού επιπέδου, που πάσχουν από ΣΔ και έχουν διακριθεί σε αγωνίσματα, όπως η κωπηλασία, η κολύμβηση, το κρίκετ και η καλαθοσφαίριση. Επίσης μεγάλος αριθμός μελετών έδειξε πως η άσκηση 3-4 φορές την εβδομάδα είχε ευεργετικά αποτελέσματα στη μείωση της χοληστερίνης και στην αύξηση της ευαισθησίας των υποδοχέων της ινσουλίνης.
Αυτές είναι κάποιες από τις θετικές επιδράσεις που έχει η άσκηση στα άτομα με ΣΔ. Υπάρχουν όμως και χρόνιες επιδράσεις στους ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη οι οποίες βοηθούν συνολικά στην καλύτερη λειτουργία των οργάνων τους και προσφέρουν ένα καλύτερο επίπεδο ζωής.
Συμπερασματικά λοιπόν μπορούμε να πούμε πως τα άτομα με ΣΔ όχι μόνο μπορούν αλλά πρέπει να γυμνάζονται! Με τον τρόπο αυτό θα επιτύχουν καλύτερη φυσική κατάσταση, καλύτερο έλεγχο και ρύθμιση της ασθένειας τους, καλύτερη λειτουργία του σώματός τους και των οργάνων τους συνολικά και θα αποφευχθούν τυχόν ψυχολογικές η συναισθηματικές διαταραχές καθώς η ασθένεια τους δεν μπορεί να τους περιθωριοποιήσει ούτε στο κομμάτι της άσκησης. Όλα αυτά συντελούν σε ένα καλύτερο επίπεδο ζωής γενικά.
Η άσκηση σε άτομα με ΣΔ μπορεί να γίνεται 3-5 φορές την εβδομάδα και πρέπει να γίνεται κατόπιν σχεδιασμού από γυμναστή.
Μακρονάσιος Νίκος,
Γυμναστής,
Bsc ΤΕΦΑΑ ΑΠΘ
Msc ΤΕΦΑΑ ΑΠΘ
Πηγές : (Η άσκηση ως μέσω πρόληψης και αποκατάστασης χρόνιων παθήσεων, Miyai et al, Rossow et al, Scher et al, Liu et al )
